Khi nhắc đến miền đất của những môn võ gia truyền thì không thể nhắc đến tên vùng đất Bình Định. Nơi ra đời của môn võ Tây Sơn BÌnh Định. Ngoài là nơi được mệnh danh là vùng “đất võ”, Bình Định còn được biết đến với món “bánh ít lá gai” đặc sản ăn là ghiền. Mỗi năm vào dịp tết đến xuân về hay vào những ngày giỗ cúng gia tiên, người dân Bình Định thường cùng nhau làm loại bánh này để dâng lên bàn thờ tổ tiên. Nếu như bạn có dịp nào đó được ăn giỗ tại Bình Định, thì ắt hẳn sẽ gói gém được một giỏ bánh ít lá gai mang về làm quà biếu.
Bánh ít lá gai Bình Định nổi tiếng như vậy, là nhờ vào hương vị thơm ngon, hấp dẫn trong từ thớ bánh cùng với hình dáng màu sắc đen óng bên ngoài. Bánh có thể để được 5 – 6 ngày sau mà hương vị bánh vẫn giữ được nguyên vẹn. Để làm nên một chiếc bánh lá gai đúng chuẩn Bình Định, người dân nơi đây phải trải qua những công đoạn công phu, tỉ mỉ từ nhân cho đến vỏ bánh. Đây là cả một nghệ thuật!
Mục lục
Sự tích về câu chuyện bánh ít lá gai
Người xưa truyền đời câu chuyện huyền thoại về tên bánh ít lá gai. Chuyện kể rằng: Ngày xưa có một người đàn ông thường bán ở chợ loại bánh bằng bột nếp, gói trong lá chuối. Nhưng bánh không có tên là bánh gì. Thường các bà, các cô, ai cũng nói với ông: bán cho tôi mấy cái về cho con. Một hôm chỉ duy nhất có một người phụ nữ nói: bán cho tôi một ít bánh về cho mẹ chồng tôi ăn thử. Ông bán bánh ồ lên một tiếng: bánh đã có tên rồi- bánh ít.
Theo ông bán bánh, bởi vì lâu nay người mua chỉ nói mua về cho con, không ai nói mua về cho mẹ. Nay có duy nhất một người nói mua về cho mẹ chồng, ít có người hiếu thảo với mẹ chồng như vậy. Nên tôi đặt tên là bánh ít, hay bánh hiếu thảo. Không biết câu chuyện hư thật ra sao, nhưng cũng nói lên ý nghĩa sâu sắc của chiếc bánh. Mấy khi người ta làm bánh ít để ăn, làm bánh ít thường để cúng giỗ ông bà, cho con gái hồi dâu, làm quà cho người thân,…Vậy đủ biết bánh ít là bánh của người trọng tình nghĩa, của người Bình Định.
Nguồn gốc bánh ít lá gai Bình Định
Khác với những vùng miền khác, bánh ít lá gai Bình Định được những người thợ làm một cách thủ công. Từ khâu hái lá gai, sơ chế đến làm bột nếp…. Khâu nào cũng cần đến những người thợ khỏe mạnh để quết. Một kiểu giã nhưng không hề dễ dàng vì nếp rất dẻo và khó giã. Chiếc bánh nhỏ xinh được làm từ các nguyên liệu khác nhau. Như lá gai, gạo nếp, đậu xanh, dừa sợi bào, đường và lá chuối… Và điều đặc biệt gọi là Ít Gai bởi bột của bánh được làm từ lá gai. Một loại lá truyền thống mang hương vị rất đặc trưng khi được nấu chín có tác dụng mát và tốt cho sức khỏe.
Hướng dẫn làm bánh ít lá gai chuẩn vị đất võ Bình Định
Chuẩn bị lá và nhân bánh
Lá gai sau khi chọn lấy lá non cũng phải tước bỏ cọng và phần sống lá, chỉ lấy phần lá mềm. Rửa sạch, luộc chín xong cho vào cối giã đến nhuyễn mới thôi. Và sẽ lấy phần bột nhão màu xanh đậm. Nếp phải chọn loại dẻo, mới và có mùi thơm, không lẫn gạo tẻ, đem ngâm vài tiếng đồng hồ. Sau đó đem xay nhuyễn, ép bỏ phần nước sẽ được khối bột dẻo. Tất cả bột nếp, bột lá gai và đường trộn đều nhào nhiều lần cho quyện vào nhau và đem đi quết. Phần nhân bánh thì có thể làm bằng đậu xanh, dừa hoặc cả dừa với đậu xanh trộn chung.
Nhằm đáp ứng thị hiếu của đồng đảo người tiêu dùng. Dừa chọn quả vừa ăn, không quá già cũng chẳng quá non bào lấy sợi. Sên với đường cùng 1 ít gừng cho thơm. Đậu xanh chọn loại nếp ngon đem hấp chín, giã nhuyễn và cũng sên với đường cùng chút gừng.
Lá chuối rửa sạch hơ qua lửa cho mềm để khi gói bánh, lá chuối không bị dập hay gãy. Lá chuối cuốn hình phễu, thoa lên một ít dầu để bột bánh không dính vào lá khi hấp. Cho nhân vo tròn vào bột bánh đã chế biến và xoay. Nặn sao cho bánh đều, ôm trọn nhân bên trong rồi gói bằng lá chuối cắt sẵn, hình tựa quả núi. Công đoạn tiếp theo là hấp bánh. Chỉ khoảng 20 phút là những chiếc bánh ra lò với vị thơm, dẻo rất đặc trưng của Bánh ít lá gai Bình Định.
Công đoạn nấu bánh
Với những mẻ được làm thủ công thì khâu quết là khâu khá quan trọng. Nó chính là điểm khác biệt bởi thời công nghệ hiện đại. Cũng có những nơi sử dụng máy để quết vì thế đã tạo nên sự khác biệt. Chỉ những người sành ăn mới cảm nhận được điều đó. Bánh được làm thủ công và được quết bởi những người thợ nhiều kinh nghiệm và đủ sức khỏe. Cho công đoạn này bao giờ cũng dẻo, mịn và ngon hơn những chiếc bánh khác.
Địa chỉ bán đặc sản bánh ít lá gai ngon nhất xứ Bình Định
Hiện nay, có nhiều địa phương có thức bánh này. Nhưng với Bình Định, người dân đất Võ luôn tự hào. Vì bánh ở đây đã từng trở thành món ăn dân giã, truyền thống nhưng vô cùng đặc biệt. Và càng đặc biệt hơn với du khách trên mọi miền đất nước khi đến với Bình Định. Bất kỳ ai đến Bình Định cũng cố mua cho được một túi về làm quà. Với giá cả vô cùng yêu thương chỉ từ 3000- 5000 hoặc 6000 đồng/chiếc bánh tùy thương hiệu. Vì vậy món bánh truyền thống của Bình Định này đã có mặt ở hầu khắp các tỉnh thành trong cả nước.
Đến với Bình Định, đến với thành phố Qui Nhơn xinh đẹp và hiếu khách. Bất kỳ ai cũng có thể ghé cửa hàng Bánh Thanh Liêm tại 128 Chương Dương. Hay có thể thưởng thức những hương vị thức bánh này tại cửa hàng đặc sản Bình Định số 07 Đại lộ Nguyễn Tất Thành. Hay Ki ốt 34- Vân Ý ở chợ Sân bay Qui Nhơn (đối diện số nhà 49 Tôn Đức Thắng Qui Nhơn). Không chỉ chất lượng tốt, hương vị thơm ngon. Mà hình thức những chiếc bánh gói giấy cũng vô cùng bắt mắt.
Không chỉ người Bình Định mới chuộng bánh ít lá gai. Khách lạ đến Bình Định chỉ một lần nếm loại bánh này sẽ thấy nhớ hương vị đặc biệt của nó. Bánh ít lá gai – thứ bánh dân dã mà ngon ngọt, đậm đà, quyến rũ. Mỗi khi nhớ về xứ dừa Bình Định, người xa quê lại nao nao nhớ về vị thơm ngọt của bánh ít lá gai.
Nguồn: binhdinhfoody.com